Białko niszczy nerki – FAKT, MIT czy PÓŁPRAWDA?

Powszechnie wiadomo, że ograniczenie spożycia białka w diecie zalecane jest  u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek bez leczenia nerkozastępczego.
Stwierdzenie to może rodzić pytanie:

– Czy wysokobiałkowe diety odgrywają jakąś rolę w rozwoju przewlekłej niewydolności nerek?
Utarło się sądzić, że spożycie dużych ilości białka szkodzi również prawidłowo funkcjonującym nerkom, dlatego w niniejszym artykule znajduje się przegląd literatury na ten temat.

Od czego się zaczęło?

W 1982 roku na łamach prestiżowego czasopisma naukowego The New England Journal of Medicine została opublikowana praca Brenner i wsp., w której zasugerowano, że przy długotrwałym stosowaniu diety wysokobiałkowej dochodzi do zwiększenia potencjalnego obciążenia osmotycznego nerek, co jest etapem prowadzącym do kompensacyjnej hiperfiltracji, która następnie prowadzi do uszkodzenia kłębuszków nerkowych i niewydolności nerek [1]. Późniejsze badania na modelu zwierzęcym zasugerowały, że stosowanie diety niskobiałkowej
i niskoenergetycznej osłabiło rozwój przewlekłej niewydolności nerek występującej wraz z wiekiem u zwierząt [2,3]. Do dzisiejszego dnia, przywoływane są wnioski z tych prac przez zwolenników hipotezy o szkodliwym wpływie białka na nerki.

Jaki jest problem z powyższymi badaniami?

Już w 1992 Walser podważył wyniki pochodzące z tych prac sugerując, że mechanizm powstawania przewlekłej niewydolności nerek w modelu zwierzęcym różni się od tego zachodzącego u ludzi. Dla przykładu, rozwój przewlekłej choroby nerek u starych szczurów jest powszechny. Ponadto, dominującą zmianą występującą w modelu zwierzęcym jest stwardnienie kłębuszków nerkowych, podczas gdy u ludzi przewlekła niewydolność nerek związana jest głównie ze spadkiem filtracji kłębuszkowej przez nefrony [4]. Oczywiście na potwierdzenie tych argumentów są prace naukowe. W 1991 roku Lew i Bosch, wykazali, że dieta z obniżoną zawartością białka sprzyja obniżaniu współczynnika przesączania kłębuszkowego (GFR), zamiast go zwiększać i jeśli spożycie białka nie jest kontrolowane widoczny spadek GFR wraz z wiekiem będzie wyolbrzymiony, ponieważ osoby starsze spożywają mniejsze ilości białka od osób młodych [5,6].

Co na to nowsza literatura naukowa?

Dowody naukowe sprzed lat zostały potwierdzone w nowych pracach naukowych. Metaanaliza 30 badań z 2160 uczestnikami opracowana przez Schwingshackl i Hoffmann (2014), której celem było zbadanie wpływu wysokobiałkowej diety w porównaniu z dietą normobiałkową/niskobiałkową na parametry czynności nerek u osób bez przewlekłej niewydolności nerek stwierdza, że stosowanie diety wysokobiałkowej było związane ze zwiększonym GFR, mocznikiem w surowicy, wydalaniem wapnia z moczem i stężeniem kwasu moczowego. Większość z tych zmian można interpretować jako fizjologiczny mechanizm adaptacyjny wywoływany stosowaniem diety wysokobiałkowej bez żadnego znaczenia klinicznego [7]. Bardzo podobne wnioski płyną z metaanalizy opracowanej przez Devries i wsp. (2018), której celem było określenie wpływu spożywania diety wysokobiałkowej (~1,8 g/kg m.c.) na funkcjonowanie nerek u zdrowych dorosłych osób w porównaniu do diety z normalną lub niższą zawartością białka (~0,93 g/kg m.c.). Do pracy włączono 28 badań z 1358 uczestnikami. We wnioskach tej pracy można przeczytać, że dieta wysokobiałkowa nie miała niekorzystnego wpływu na współczynnik GFR u zdrowych dorosłych osób [8].

Podsumowanie

Dane te są zgodne ze stanowiskiem WHO oraz Institute of Medicine na temat spożycia białka i funkcji nerek [9,10]. Aktualnie nie ma dowodów naukowych, które wskazywałby, że spożywanie dużej ilości białka prowadzi do pogorszenia czynności nerek u osób zdrowych i jak wskazuje metaanaliza Devries i wsp. nawet w populacjach osób o większym ryzyku pogorszenia czynności nerek, takich jak osoby z cukrzycą typu 2. Ponadto, biorąc pod uwagę zalety spożycia produktów wysokobiałkowych w celu poprawy regeneracji, wspierania przyrostu masy mięśniowej, zahamowania spadku masy mięśniowej w okresie starzenia, stwierdzenie, że dieta wysokobiałkowa nie wpłynie negatywnie na funkcjonowanie nerek osób zdrowych wydaje się mieć duże znaczenie.

Autor: Konrad Klekot

Bibliografia:

  1. Brenner BM, Meyer TW, Hostetter TH. Dietary protein intake and the progressive nature of kidney disease: the role of hemodynamically mediated glomerular injury in the pathogenesis of progressive glomerular sclerosis in aging, renal ablation, and intrinsic renal disease. N Engl J Med. 1982 Sep 9;307(11):652-9.
  2. Anderson S, Brenner BM. 1986. Effects of aging on the renal glomerulus. Am J Med. 80:435–442.
  3. Anderson S, Brenner BM. 1987. The aging kidney: Structure, function, mechanisms, and therapeutic implications. J Am Geriatr Soc 35:590–593.
  4. Walser M. 1992. The relationship of dietary protein to kidney disease. In: Liepa GU, Beitz DC, Beynen AC, Gorman MA, eds. Dietary Proteins: How They Alleviate Disease and Promote Be
  5. Lew, S.Q., and J.P. Bosch. 1991. Effect of diet on creatinine clearance and excretion in young and elderly healthy subjects and in patients with renal disease. J. Am. Soc. Nephrol. 2:856-865.
  6. Kerr, G.R., E. S. Lee, M.-K.M. Lam, R.J. Lorimor, E. Randall, R.N. Forthofer, M.A. Davis, and S.M. Magnetti. 1982. Relationships between dietary and biochemical measures of nutritional status in HANES I data. Am. J. Clin. Nutr. 35:294-308.
  7. Schwingshackl L, Hoffmann G. Comparison of high vs. normal/low protein diets on renal function in subjects without chronic kidney disease: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2014 May 22;9(5):e97656.
  8. Devries MC, Sithamparapillai A, Brimble KS, Banfield L, Morton RW, Phillips SM. Changes in Kidney Function Do Not Differ between Healthy Adults Consuming Higher- Compared with Lower- or Normal-Protein Diets: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Nutr. 2018 Nov 1;148(11):1760-1775.
  9. WHO; FAO; UN University Protein and amino acid requirements in human nutrition: report of a joint FAO/WHO/UNU expert consultation. World Health Organ Tech Rep Ser; 2007;935, p. 224.
  10. Institute of Medicine Dietary Reference Intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein, and amino acids. Washington (DC): National Academies Press; 2005.

Immuven

Produkt zawiera składniki wspierające układ immunologiczny oraz proces gojenia ran. Zalecany w okresie okołooperacyjnym przed zabiegiem, po urazach.

Zobacz produkt